Bij de kennismaking met het gezin zijn de zorgen groot. De behandelaar die op dat moment betrokken is heeft de indruk dat zij onvoldoende zicht heeft op de veiligheid in huis. De Meldcode is ingezet en de uitspraken voelen als een dreiging. Het zorgt voor veel onrust bij het gezin. Ze hebben het gevoel geen keuze te hebben en aanvaarden de inzet van intensievere hulpverlening. Maar ik begrijp goed dat ze daar niet echt op zitten te wachten op deze manier.
Een start zoals deze maak ik vaker mee. Het zijn de aanmeldingen waarbij het geloof in verandering langzaam weggeëbd is. Bij de hulpverlening, maar veelal ook bij gezinsleden zelf. Ze zouden het graag anders willen, maar door de ingesleten patronen en de weinige tijd die er is lukt het hen niet om dit nog met elkaar te doorbreken. Multidimensionele familietherapie (MDFT) wordt dan vaak als laatste redmiddel ingezet.
De tijd nemen
Als we starten zet ik in overleg de mogelijke Veilig Thuis melding even in de ijskast. Natuurlijk blijf ik alert op de veiligheid, maar ik neem ook de tijd om het gezin te leren kennen. Het vertrouwen in de hulpverlening is bij dit gezin tot een nulpunt gedaald. Daarom probeer ik eerst bij hen aan te sluiten en nieuwsgierig te zijn in plaats van er bovenop te zitten. Ik neem hun tempo aan en probeer te kijken hoe er langzaam meer vertrouwen tussen ons, en motivatie om te veranderen, kan ontstaan.
Deze moeder, met inmiddels een flink muurtje om zich heen, lijkt op een bepaalde manier tot rust te komen. Waar zij in eerste instantie alles en iedereen buiten hield, laat ze nu langzaam steeds meer toe. Haar partner mag aanhaken bij de gesprekken, voor school wordt de deur weer open gedaan en de machteloosheid die ze lang voelde verandert in geloof en vertrouwen. Er is voldoende draagvlak voor de volgende stap.
Verandering
De 18-jarige zoon met veel schoolverzuim, politiecontacten en regelmatig drugsgebruik is niet langer het probleem op zich. In de gesprekken heb ik aandacht voor deze jongen, maar ook voor zijn ouders, het gezin en de dingen buiten het gezin die belangrijk voor hem zijn. Ik zie ze worstelen. Maar langzaamaan ontdekken ze met elkaar wat er nodig is om tot verandering te komen en wat ieders rol hierin zou kunnen zijn.
Samenwerken
Samenwerking is belangrijk. In de tweede fase volgen er dan ook meer gezinsgesprekken, vanuit het idee dat daar de sleutel tot verandering ligt. Ondertussen lukt het hen steeds beter om naar elkaar te luisteren en écht te kunnen horen wat er achter gedrag en woorden zit. Het lukt deze moeder om haar vertrouwen uit te spreken naar haar zoon, maar ook haar eigen onmacht te erkennen. Dat zorgt voor begrip en ruimte om ook te kijken naar dat wat zij zelf nou eigenlijk nodig heeft.
Het is het bijzondere effect van met elkaar praten over dat wat onderliggend is en waar het eigenlijk om draait. Gezinsleden die zich gehoord voelen, groeiend vertrouwen en daardoor ook de enorme bereidheid voelen om met zichzelf aan de slag te gaan. Het maakt me blij dat dit tot mijn mogelijkheden behoort, dat ik de tijd mag nemen om daar naartoe te werken. Het is waar wij met MDFT onder andere voor staan, maar ik besef ook dat dit in deze tijd helaas niet meer voor iedere hulpverlener mogelijk is.
Veilig
Door de ingezette hulp voor moeder, een betrokken leerlingcoach en een casemanager die de invloed van ieders harde werken ziet kunnen we door naar de laatste fase. We zetten met elkaar de puntjes op de i en maken afspraken over dat wat nog nodig is voor eventuele toekomstige hobbels in de weg. Mijn rol wordt minder omdat ik merk dat dit gezin ook weer in gesprek gaat zonder mij. De tijd is rijp om afscheid te nemen. Ze zijn er nog niet, maar ze zijn in beweging. Ze weten op te staan als ze vallen en er is een vangnet om hen heen. Het is goed zo, het is weer veilig thuis.
Ruth werkt als MDFT-therapeut bij Enver. MDFT steekt intensief in op verbinding, waardoor negatieve patronen binnen gezinnen positief kunnen veranderen, zodat jongeren (12-23) zich weer zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. MDFT werkt aan beschermende factoren bij ouders, jongeren en factoren buiten het gezin. Het MDFT team van Enver is onlangs uitbreid en is naast de regio Zuid-Holland Zuid nu ook in de regio Rotterdam Rijnmond werkzaam.